Afval is dé nieuwe grondstof. Hoe gaan we grondstoffen behouden en steeds opnieuw inzetten? We verkennen welke initiatieven er in de Zaanstreek al zijn. Welke kansen liggen er bijvoorbeeld voor textiel en kunststof en welke nieuwe vormen van samenwerken ontstaan er? Wat heeft de komende jaren de grootste urgentie en wat hebben we van elkaar nodig om dit te realiseren?
Klik hier voor het Zaanse Verhaal De start voor circulariteit in Zaanstad
De avond van 7 februari staat geheel in het teken van de circulaire economie. Het werd geopend door de hosts Danielle Schouten, Jacob Passander en Femke Nagel. Vanuit de gemeente is de avond mede voorbereid door Simone Huijs en Lisan Adolf. Er wordt een korte toelichting gegeven over Zaanse geluiden, de nieuwe samenwerking tussen Platform aan de Zaan en de gemeente Zaanstad om geluiden op te halen die in de Zaanse samenleving leven op belangrijke thema’s.
In het begin van de avond pitchen koplopers waar ze mee bezig zijn. Ook partijen zoals de provincie Noord-Holland en Hogeschool InHolland geven hun perspectief. Vervolgens is er ruimte om met elkaar het gesprek aan te gaan, te verkennen waar de kansen en uitdagingen liggen voor Zaanstad. Tot slot benoemen we wat we nodig hebben van elkaar om elkaar te versterken en samen te versnellen. Er waren uiteindelijk circa 30 bewoners, bedrijven, beleidsmedewerkers aanwezig, wat zorgde voor een energieke en inspirerende groep om mee aan de slag te gaan.
Presentatie Duurzaamheid Circulair
Koploper pitches en aanjagers
Na de introductie gaven partijen een korte pitch. Het waren koplopers die al begonnen zijn of partijen die de circulaire economie mede op gang brengen.
- Eric Klarenbeek – Studio Klarenbeek (bioplastics van algen en 3D printer) – aanwezig met een live verbinding vanuit Frankrijk
- Joost Bouman – NV Afvalzorg (restmaterialen en circulaire proeftuin)
- Peter Bas Cremers – Looops (hergebruik kantoormeubilair)
- Frank Ossen – Runnersworld (hergebruik sportschoenen, en visnetten voor sokken)
- Hans Bon – Wieland Textiles (textiel hergebruik en sorteren)
- Hetty Rappard – HET Zaandam (eersteklas 2e hands kleding)
- Zsuzsa Kozma – Vanilia (recycling kledinghangers, korte keten)
- Marleen Versteegen – Advin (hergebruik materialen voor Dura Vermeer)
- Han van Kleef – Assiociate Lector Learning and Development in Organisations van InHolland (verbinding tussen bedrijfsleven onderwijs en onderzoek)
- Nic Grandiek – Provincie Noord-Holland (kansen Noord-Holland en subsidiemogelijkheden PIM).
- Bart de Wit – Rabobank (o.a. over de Circular Economy Challenge en het stellen van duurzaamheidsrandvoorwaarden bij het verstrekken van een hypothecaire lening voor bedrijven)
- Jacob Passander – mede-initiator circulair gilde vanuit het Blauwe Pand.
Na alle pitches is er een korte pauze. Er worden nieuwe contacten gelegd en de aanwezige kunnen op de kaart aangeven waar de circulaire economie in Zaanstad op dit moment tot bloei komt.
Kansen en urgentie
Na de pauze gingen we in groepen met elkaar verkennen waar de grootste kansen liggen en wat de meeste urgentie heeft voor Zaanstad. De voornaamste kansen en urgenties waar de groepen mee kwamen waren:
Samenbrengen
- Aansluiten/verplichten van materialen paspoort (MADASTER)
- Databank creëren zodat duidelijk is waar grote bulk materialen te vinden is
- Zaans Madaster / marktplaats / grondstoffencentrum/bank/hub
- Urban mining voor kwalitatieve bouwstoffen en producten
- Maak-industrie grondstoffen en reststoffen koppelen
Materialen
- Food / Voedselafval (Instock) – Textiel – Bouw – Verpakkingen
- Bouw: Hergebruik bouw materiaal voor wegenbouw / beton vanuit gesloopte bouwwerken verwerken in nieuwe betonnen werken (kunstwerken)
- Verpakkingsmaterialen: kunststof verpakkingsafval-keten; TU Delft, HVC, Zaans verpakkingsketen, Provincie NH. Sterke rol in de regio!
- Biobased materialen (o.a. algen) in openbare ruimte (o.a. bankjes/palen)
- Plastic vrije supermarkt in Zaanstad
Biosfeer
- Composteren kun je leren / In elke wijk een wormenhotel
- Lokale standslandbouw + compost
- Grijs water hergebruik, hemel water
- Groene voedseldaken
- Biomassa verhaal vermarkten
- Nederlands voedsel promoten
- Biomassa uit veenweide:2-5% uitstoot CO2 komt door ons veenweide gebied!!!
- Potentie innovaties in veenweidegebied
Samenwerking
- Zaanstad als “hub” voor zelfproductie van bio plastics
- Creatieve netwerken / uitwisseling ideeën / Creëer een platform / verbinden, netwerken organiseren / samenwerking verbeteren / Studio Klarenbeek hubs ontwikkelen
- Circulaire kennis delen / zaans2connect / digitaal kennisplatform / regionaal platform
- Duurzame innovaties in de bouw/infra in een proeftuin mogelijkheid bieden voor vervolgonderzoek
- Wie heeft wat nodig, productinnovaties stimuleren om gebruik teststoffen mogelijk te maken
- Samenvoegen van bedrijvigheid / Circulaire groene straat westzijde / Leegstaande panden voor circulaire startups / focus + samenvoegen op bepaalde bedrijvigheid
- Samenwerking met andere gemeenten
Instellingen/Onderwijs
- Jong geleerd is oud gedaan: circulaire economie/duurzaamheid in het curriculum van basisschool en ROC opleiding circulaire economie – Praktijk en experimenteerruimte voor onderwijs – Koppelen onderwijs / praktijk: studenten en ondernemers – Kennis instituut Hbo-opleiding conferentie – Startups financieren
Bewustwording
- Werk aan bewustwording van Zaankanters – You tube promo film met influencers – go social
- Nee/nee stickers – Cursus afvalbak wat zit er in? – Kledingruilavonden – Laat zien dat je aan de circulaire economie doet, daarmee stimuleer je anderen – Zien is geloven – Beeldvorming – Het plof-kip principe (bewustwording: ineens schaam je je ervoor dat je het koopt, zou ook met lineaire producten ook moeten gebeuren).
Beleid
- Circulaire bedrijven voorrang geven in de Zaanstreek (weigeren van lineaire bedrijven)
- Elk bedrijf verplichten aan de slag te gaan met circulaire economie
- Subsidie versus beleid vanuit gemeente
- Statiegeld op plastic (alliantie is getekend maar nu versnellen en lobby uitschakelen)
- Doelen verbinden (bijv. CO2 – armoede)
- Lagere afvalstoffen heffing bij duurzaam gebruik of wanneer je energiearm werkt
- Bioplastic promoten met laag/geen belasting
- Duurzame energie stimuleren
- Ondertekenen initiatief statiegeldalliantie
- Perverse prikkels wegnemen
- Kijk naar gemeente Hoofddorp; materialenpaspoort van al het vastgoed
- Hoger percentage (lokaal) MKB in aanbestedingen in Zaanstad. Minder vervoerbewegingen, meer lokale ketenmogelijkheden – Dienstverlening, sterk punt van gemeente.
Overall en overig
- Focus op slow mobility mobiliteitstransitie
- Kijk eerst eens bij eigen bedrijf wat je al kan doen
- De circulaire klant – Echte circulaire keten – Focus op bepaalde bedrijvigheid – Korte ketens
- Zaanse bedrijvigheid als pluspunt
- Hoe omgaan met bouw+ afval van al die nieuw te bouwen woningen in MRA
- Circulair worden kost extra bedrijfsruimte maar terreinen zijn te krap
- T blije t-shirt.
Wat hebben we nodig om te versnellen?
Tot slot is met elkaar verkend wat we van elkaar nodig hebben om de circulaire economie met elkaar te kunnen versnellen. Hierin konden mensen benoemen wat ze konden bieden of juist nodig hadden van gemeente, bedrijven, instellingen en bewoners.
Overall
Niet lullen maar poetsen – positiviteit – kennis delen en ideeën bespreken met verschillende partijen – betere bundeling – bewustwording.
Bedrijven
- Inzichtelijk maken wat er is aan initiatieven en ook aan materialen (o.a. vanuit wegenbouw + utiliteitsbouw)
- Circulaire sessies, Verhalen delen, organiserend vermogen
- ketensamenwerking
- concrete hulpvraag
- inzicht in ambities en kennis
- Z Corp (a la B Corp)
- Circulaire financieringsaanvragen
- CE-challenges voor de Rabobank
- oude sportschoenen voor Runnersworld.
Bewoners
- Betere afval scheiding
- Duurzaamheid als het nieuwe normaal
- Afnemen lokale circulaire producten
- Mensen in Zaanstad moeten de nieuwe circulaire verhalen meekrijgen.
Instellingen/NGO’s
- Stagairs en mogelijkheid tot opdrachten voor studenten
- Circulaire economie in al het onderwijs (ook lespakket lagere scholen)
- Circular Economy Challenge (elk half jaar)
- Financiële ondersteuning.
Gemeente / overheid
- Functie: Wethouder CE
- Regelgeving en belasting: Specifieke regelgeving (NEN norrmen) afspreken à NTA – Experimenteerruimte in regelgeving – Belasting op primaire grondstoffen – PIM!
- Flexibele omgevingsdienst Noordzee kanaalgebied
- Aanbestedingen: Duurzame uitdagingen in aanbestedingen – Circulair aanbesteden door gemeente – alleen nog gasloos en circulair laten bouwen in Zaanstad – Geen lineaire bedrijfsvoering meer laten vestigen op bedrijventerreinen Zaanstad (Hoogtij) – Hergebruik opnemen in bouwopgave – Ondersteuning bij aanbesteding – Innovaties door marktconsultaties
- Startups: Ruimte voor nieuwe circulaire bedrijven – startups – Vervolg op startup Zaanstreek
- Samenwerking: Faciliteren – Kennisdeling organiseren verbinding en geen verdringing van sociale duurzaamheid en deze duurzaamheid.
- Onderwijs: Druk op onderwijsinstellingen
We sloten de avond af met een gezellige borrel aan de bar. De circulaire economie komt langzaam op gang maar het bruist al van de energie! Het was duidelijk dat het goed is om af en toe samen te komen. Juist een gemengd gezelschap van circulaire ondernemers (textiel industrie, bouw, design, food), instellingen (o.a. banken en onderwijs) en de overheid (gemeente en provincie) schept ruimte voor het ontstaan van nieuwe samenwerkingen.
