Zaanse Geluiden is met zo’n 45 deelnemers op zoek gegaan naar bijzondere Zaanse kwaliteiten en hoe we die in de huidige tijd van toenemende verstedelijking en regionalisering kunnen behouden en benutten. Als opwarmer een filmpje, met Zaankanters die vertellen wat volgens hen typisch Zaans is, wat ze van het centrum van Zaandam vinden, wat ze er van vinden dat Zaanstad steeds meer naar Amsterdam groeit. Jong en oud reageert verschillend, maar er zijn toch ook overeenkomsten. Zaanstad moet niet te veel veranderen en zeker niet op Amsterdam gaan lijken. “Ik moest wel wennen aan het nieuwe centrum, maar nu vind ik het wel echt Zaans”.
Het DNA van de Zaanstreek
Daarna komen drie columnisten aan het woord, ieder met een persoonlijk verhaal over hoe zij tegen de stad aankijken. Guus Bauer, schrijver/journalist, vertelt hoe hij na jaren in het buitenland uiteindelijk in Wormerveer kwam wonen. Wat hem is opgevallen sinds hij hier woont: de Zaanse taal, de verbetering van de Zaanbocht en dat je nog steeds iets proeft van de vroegere standsverschillen. Er zijn ook duidelijke verschillen tussen de lintdorpen.
Ariane Blees, columniste van de Zaankanter, sprak onlangs in haar columns de vrees uit dat Zaanstad steeds ‘Amsterdamser’ wordt. Toeristische verwijzingen als Amsterdam Beaches (Zandvoort) en Amsterdam Castle (Muiderslot) noemt ze ‘grootheidswaan’. Ariane waarschuwt dat de Zaanse identiteit niet weggegeven mag worden. Zaanstad trekt te veel naar Amsterdam toe. Zaanstad moet wel Zaans blijven!
Tot slot vertelt Els Bakker, directeur van de creatieve broedplaats Honigfabriek, hoe haar keuze om te verhuizen naar Zaanstad ooit tot stand kwam. Ze voelt zich intussen helemaal thuis in het “Zaanse zooitje”, die typische menging van wonen en werken met rondom het mooie veenweidelandschap. De toeloop van bezoekers en nieuwe bewoners vanuit Amsterdam brengt nieuwe invloeden en verandering met zich mee, maar daar moet je volgens Els niet bang voor zijn. Lees in Zaanse Verhalen haar hele verhaal.
Dan is het de beurt aan de aanwezigen die aan de hand van vier stellingen/mythes hun ideeën en meningen delen. In het kort wat indrukken en conclusies:
Mythe 1: Zaanstad is en blijft een werkstad
Dit moeten we niet meer voortdurend ter discussie willen blijven stellen. We willen geen slaapstad worden. Maar je moet er wel wat voor doen om een ‘maakstad’ te blijven, zoals andere – minder vervuilende – bedrijvigheid aantrekken.
Mythe 2: Zaankanters houden niet van verandering
Dit geldt misschien meer voor bewoners in de dorpen. Je moet bang zijn voor verandering. Verandering is goed als het functioneel is. Er is al veel veranderd en daar hebben we ook mee leren leven.
Mythe 3: Zaanstad zal nooit een stad worden en blijft een stedelijke kern met aantal dorpen
We blijven in dat opzicht een bijzondere ‘stad’, maar dat is juist de kracht. Maar we moeten niet bang zijn voor verandering, die verstedelijking met zich mee brengt. Er kan best ‘de lucht’ gebouwd worden, maar dan wel op de goede plekken en met goede kwaliteit. Wijs ‘vrijplaatsen’ aan waar geëxperimenteerd kan worden.
Mythe 4: Zaanstad is de Zaanse Schans
Hier is men het unaniem mee oneens. Er zijn zoveel meer buurten en plekken, die de moeite waard zijn, maar daar moeten we wel zorgvuldig met verandering omgaan. Ga voor houtbouw op een nieuwe, duurzame en innovatieve manier. En laat de Zaanse stijl van het centrum beperkt blijven tot het centrumgebied, anders wordt het ‘te veel van het goeie’!
