De waarde van diversiteit
In het kader van het programma Inclusieve Stad, georganiseerd door Zaanse Geluiden, gaf Liesbeth van Welie op 21 februari in het Trias College een presentatie voor een toegewijde en enthousiaste groep mensen, afkomstig uit de zorg, het bedrijfsleven, het onderwijs en de gemeente. Na een lange carrière in het onderwijs, met altijd een bijzondere betrokkenheid bij leerlingen en studenten met een migrantenachtergrond, promoveerde zij in 2013 op onderzoeken naar de schoolprestaties van deze groepen leerlingen.
Sociaal economische achtergrond voorspeller voor onderwijskansen van kinderen
Onderzoek laat wereldwijd zien dat de sociaaleconomische situatie (SES) van ouders een grote voorspeller is voor de onderwijskansen van hun kinderen. Het proefschrift van Liesbeth van Welie laat ook zien dat de voorspellende waarde van een migrantenachtergrond eigenlijk wegvalt tegen SES als voorspeller. Dat is goed nieuws, want uit heel veel onderzoek weten we welke interventies effectief zijn, en meewerken aan gelijke kansen voor gelijke talenten.
Diversiteit als kans!
In de dialoog met de aanwezigen komt aan de orde dat diversiteit kansen biedt op scholen, leerlingen kunnen oefenen met het begrijpen van de optieken van anderen, en kunnen leren goed te argumenteren vanuit een duidelijk startpunt- niet noodzakelijkerwijs dat van jezelf. Voor een inclusieve samenleving is dat een essentiële vaardigheid. Overigens loont diversiteit ook in economische zin, divers samengestelde boardrooms van grote bedrijven hebben gemiddeld een betere financiële prestatie, zo blijkt uit onderzoek, omdat diversiteit uitnodigt tot een diepere verkenning van onderliggende waarden en aannames- en daarin schuilt vaak innovatie en creativiteit.
Waardevolle onderwijspraktijken om kansengelijkheid te bevorderen
Tijdens de presentatie werden zes onderwijspraktijken genoemd die op basis van onderzoek een positief effect blijken te hebben:
- Gebruik de buitenkansen in een diverse klas, en laat leerlingen ervaren dat je vanuit verschillende achtergronden en familiegeschiedenissen weer heel anders naar vraagstukken kunt kijken
- Betrek ouders bij school, verken samen met hen hoe het (ingewikkelde) Nederlandse onderwijsstelsel in elkaar zit. Zo kunnen ouders ervan meepraten, en samen met hun kinderen bespreken welke keuzes voor verdere studie mogelijk zijn
- Probeer switchen van school zoveel mogelijk te beperken; en als het onvermijdelijk is- bijvoorbeeld de overstap van basis- naar voortgezet onderwijs- begeleid die overstap dan goed. Switchen belast leerlingen, omdat ze in een vreemde omgeving helemaal opnieuw hun plaats moeten vinden
- Uit onderzoek blijkt dat het heel goed is voor het zelfvertrouwen van leerlingen als ze snel de kans krijgen om na een tegenvallend cijfer een betere prestatie te leveren. Dat kan door snelle feedback door de docent, en door de volgorde van onderwijs modules wat te wijzigen, zodat de leerling eerst een taak kan doen waar hij/zij echt goed in is
- Geef leerlingen de kans om op bezoek te gaan bij het beroep van hun dromen, zodat ze rolmodellen leren kennen, en ervaren “dit is ook voor mij weggelegd, ook al ben ik de eerste in mijn familie”
- Steeds maar weer toont onderzoek aan dat het goed is als docenten elkaar onderling als deskundigen adviseren, en moeilijke lessituaties of tegenvallende resultaten samen bespreken
Onderzoek en onderwijspraktijk verbinden
En tot slot, om gelijke talenten daadwerkelijk gelijke kansen te bieden is het heel belangrijk dat de docenten kunnen beschikken over bruikbare onderzoeksresultaten; met respect voor hun grote deskundigheid kan er dan structureel gewerkt worden aan gelijke kansen.
